Asbest en asbestattest: vind al de informatie die je nodig hebt!

Asbest is een mineraal van natuurlijke oorsprong dat vroeger veel gebruikt werd in de bouwsector omdat het sterk, goed isolerend en brandwerend is. Tegenwoordig kennen we de gevaren van asbest: het kan tot allerlei ernstige gezondheidsproblemen leiden zoals asbestosekanker. Hierdoor is het gebruik van asbest verboden en zijn er sinds 2001 geen woningen meer gebouwd met asbesthoudende materialen. Daarnaast is het asbestattest verplicht sinds november 2022 bij verkoop van je woning. Je kunt dat attest verkrijgen bij een asbestexpert die een asbestinventarisatie kan opmaken. Vlaanderen wil tegen 2040 asbestvrij zijn.

Wil je meer te weten komen over asbest, de gevaren ervan, wat een asbestattest is en wanneer je een asbestexpert nodig hebt? Lees dan zeker verder. 

Wat is asbest en waarom is het gevaarlijk?

Asbest is een mineraal dat vroeger regelmatig gebruikt werd in de bouwsector. Asbest is in principe niet gevaarlijk zolang het met rust gelaten wordt, maar wanneer het breekt of beschadigt komen er asbestvezels vrij. Deze vezels zijn wél erg schadelijk.

Asbestvezels zijn met het blote oog niet zichtbaar en kunnen makkelijk voor een lange tijd in de lucht blijven zweven. Hierdoor adem je de vezels ongemerkt in, wat verschillende gezondheidsrisico’s met zich meebrengt.  Hoe meer asbestvezels je inademt en hoe vaker je ermee in contact komt, hoe groter de kans dat je ziek wordt. Vaak treden symptomen pas op zo’n 10-50 jaar nadat je blootgesteld werd aan asbest.

Verschillende gezondheidsproblemen

Een aantal gezondheidsproblemen die gelinkt zijn aan de blootstelling van een grote hoeveelheid asbest zijn asbestose, pleurale plaques, mesothelioom, longkanker en kanker aan het strottenhoofd.

Symptomen van asbestose zijn kortademigheid en hoesten. Het is geen dodelijke ziekte, maar het maakt je wel extra vatbaar voor longinfecties en het is belastend voor het hart

Pleurale plaques, verdikkingen van het borstvlies die kunnen verkalken, zorgen meestal niet voor klachten.

Mesothelioom is een zeldzame kanker aan het buik- of longvlies. Asbest is één van de grootste oorzaken van dit type kanker. Mensen die ermee gediagnosticeerd worden, overlijden meestal binnen het jaar.

Hoewel asbest tegenwoordig verboden is, worden er door de lange incubatietijd nog steeds mensen ziek als gevolg van asbestblootstelling in het verleden. Al deze ziektes worden onder bepaalde voorwaarden als beroepsziekte erkend aangezien heel wat vakmannen vroeger regelmatig in contact kwamen met aanwezige asbest.

Wordt asbest nog gebruikt bij het bouwen van een woning?

Op dit moment mag asbest dus niet meer gebruikt worden, maar in oude Vlaamse gebouwen is het vaak nog aanwezig. Als je vermoedt dat er asbest in je woning zit, laat je dit best zo snel mogelijk controleren door een specialist. Het is zoals hierboven beschreven staat een gevaarlijke stof die ernstige gevolgen kan hebben voor je gezondheid. Op Trustup.be vind je een erkende asbestverwijderaar in jouw buurt.

Waar komt asbest het meest voor?

Er is altijd een kleine hoeveelheid asbest aanwezig in de lucht. Je kan dus niet voorkomen dat je af en toe asbestvezels inademt. Deze hoeveelheid is echter niet schadelijk. Als je vermoedt dat er asbest in je woning aanwezig is, schakel snel een expert in en laat asbest verwijderen. Tot het einde van de jaren 90 werd er in allerlei materialen en producten asbest verwerkt.

Als je een oudere woning gaat renoveren, is het dan ook aangeraden vooraf te laten checken of er asbest aanwezig is. Zo vermijd je dat er tijdens de kluswerken asbestvezels vrijkomen zonder dat je hier op voorbereid bent. 

Asbest was vroeger een geliefd materiaal in de bouwsector dankzij de brandwerende en sterk isolerende eigenschappen. Bovendien is het sterk en slijtvast. Je kan het op allerlei locaties in je woning terugvinden. Het werd onder andere verwerkt in platen van cement, vezel, gips of karton voor bijvoorbeeld daken, imitatiemarmer, isolatie, pijpen en buizen zoals de riolering, tegellijm, vloerzeil, vinyl, en huishoudelijke apparaten zoals broodroosters en haardrogers.

Tegenwoordig bestaan er veiligere opties om deze zaken te maken. Is je woning gebouwd na 2001? Dan zijn er geen asbesthoudende materialen gebruikt en hoef je je geen zorgen te maken.

Asbest verwijderen door een specialist of zelf?

Als je asbest gaat verwijderen is het belangrijk dit op een veilige manier te doen. Als het om een hechtgebonden toepassing (vaste asbesthoudende materialen) in goede staat gaat, mag je volgens de wet zelf aan de slag als je voldoet aan een aantal verplichte voorzorgsmaatregelen. We sommen deze maatregelen kort voor je op:

• Vermijd stof. Dit doe je door het materiaal te fixeren of te bevochtigen
• Demonteer asbestelementen met de hand zonder ze te breken
• Gebruik handwerktuigen
• Leg asbestmaterialen voorzichtig neer, gooi ze zeker niet zomaar op de grond
• Gebruik een wegwerpoverall en een stofmasker beschermingsklasse FFP3. Doe dit buiten aan en spoel je schoenen na afloop van de werken buiten goed af
• Verpak het materiaal zoveel mogelijk in één geheel. Gebruik hiervoor recipiënten die gepast zijn voor de grootte van de stukken
• Dek het asbestafval goed af en voer het zo snel mogelijk weg. 

Voor 30 euro kan je een doe-het-zelf pakket laankopen met een mondmasker, handschoenen, speciale overall en opbergzaken. Een asbestexpert zal dit pakket bij je afleveren en wat informatie en tips geven. Nadien wordt het afval voor je opgehaald. Zo kan je op een veilige manier aan de werken starten. Sommige asbesthoudende toepassingen hebben een generieke naam, zo wordt asbestbeplating met een honingraatstructuur vaak ‘ eterniet ‘ genoemd, terwijl het bedrijf Eternit niet de enige producent van asbestplaten was.

Op deze webpagina van de Vlaamse overheid kan je de belangrijke veiligheidsmaatregelen die van toepassing zijn op de voorbereiding, de verwijdering en de afvoering nog eens rustig en volledig nalezen: ovam.vlaanderen.be/voorzorgsmaatregelen-bij-asbestverwijdering. Laat je de werken liever aan een specialist over? Dan kan je steeds een erkende aannemer inschakelen via Trustup.be.

Bij niet-hechtgebonden toepassingen moet je altijd een erkend asbestverwijderaar inschakelen. Het risico op besmetting van je omgeving is bij deze toepassingen erg groot en dat kan vermeden worden door de klus over te laten aan een specialist. Zij dragen speciale beschermende kledij en zetten het gebied rondom je woning af zodat de materialen voorzichtig weggehaald kunnen worden, waarna het in speciale containers afgevoerd wordt.

Hoeveel kost je asbest verwijderen?

De totale kostprijs van het laten weghalen van asbest hangt af van verschillende factoren. Onder andere voorrijkosten, of er al dan niet en asbestinventaris opgesteld moet worden, of het gaat om hechtgebonden of niet hechtgebonden asbest, de complexiteit en grootte van de klus, arbeidskosten, en verpakkings- en afvoerkosten bepalen het kostenplaatje. Een specifieke prijs kunnen we niet geven, hiervoor contacteer je best een specialist. Je vindt allerlei asbestexperten op Trustup.be, aarzel niet om hen te contacteren voor meer informatie of een offerte.

We kunnen je wel alvast een aantal richtprijzen geven. Voor een simpele asbestverwijdering zal je gemiddeld 1000 euro betalen. Bij een normale asbestverwijdering (bijvoorbeeld een volledig dak), moet je rekening houden met een bedrag rond de 1750 euro. Voor een zware asbestverwijdering waarbij een hele woningen met hechtgebonden en niet-hechtgebonden asbest gesloopt of verbouwd moet worden, kan de prijs al snel oplopen tot 25.000 euro. Dat laatste zal bij een gewone woning echter niet snel gebeuren. 

De kosten om asbest te laten verwijderen kunnen dus hoog oplopen, maar laat je hierdoor niet afschrikken: asbest kan erg gevaarlijk zijn en de mogelijke effecten op je gezondheid zijn niet te onderschatten.

Bovendien kan je sinds 2021 onder bepaalde voorwaarden beroep doen op een asbestverwijderpremie van de Vlaamse regering. Het bedrag van deze premie is 8 euro per vierkante meter. Een belangrijke voorwaarde is dat je op hetzelfde moment je gevel of dak moet isoleren. De werken moeten ook zeker uitgevoerd worden door een professionele dakwerker. Je kan de premie aanvragen bij netbeheerder Fluvius. Ben je een bedrijf, onderneming, school of zorginstelling? Dan krijg je extra ondersteuning van OVAM.

Wat is een asbestattest?

Een asbestattest is sinds november 2022 verplicht bij de verkoop van woningen die gebouwd zijn voor 2001.  Het doel is om Vlaanderen tegen 2040 asbestvrij te krijgen. Je krijgt een asbestattest (ook wel asbestcertificaat genoemd) nadat je een asbestinventarisatie van je woning of ander gebouw hebt laten opmaken.

Deze inventarisatie is niet-destructief. Enkel de zichtbare asbestbronnen die een risico kunnen vormen worden beschreven, er zullen nooit muren of vloeren beschadigd worden om ingesloten asbest op te sporen. De asbestinventaris wordt opgemaakt door een erkende deskundige, het attest wordt uitgereikt door OVAM.

Dit certificaat zegt iets over de asbestveiligheid van een gebouw. Het beschrijft welke materialen of gebouwonderdelen asbest bevatten, de staat van het asbest en advies over hoe ermee omgegaan kan worden bijvoorbeeld door veilig gebruik of het verwijderen ervan.

Als het asbest weggehaald moet worden, zal er ook een maximumtermijn vastgesteld worden tegen wanneer dit moet gebeuren. Je kan het asbestattest digitaal raadplegen via de Woningpas. 

Heb ik een asbestattest nodig?

Of je al dan niet een asbestattest nodig hebt, hangt af van je situatie. Je hebt sinds 23 november 2022 een geldig asbestattest nodig  wanneer je een gebouw verkoopt of schenkt. De Vlaamse overheid beschrijft volgende kenmerken om te weten te komen of je al dan niet een asbestattest nodig hebt:

• Je bent eigenaar van een gebouw of een deel ervan (bijvoorbeeld een appartement)
• Het gebouw is gebouwd voor 2001
• De oppervlakte van het gebouw(deel) is 20 vierkante meter of meer
• Het gebouw(deel) is toegankelijk

Op dit moment is het attest dus enkel nodig bij een overdracht, maar vanaf 2032 moet je voor elk gebouw dat voor 2001 gebouwd is een asbestcertificaat hebben. Verhuur je je woning? Dan moet je de huurders verplicht een kopie van het asbestattest geven. Dit geldt ook als je al voor 2032 in bezit bent van een asbestattest. 

Is een asbestattest verplicht?

Kort samengevat is een asbestattest sinds eind 2022 verplicht in bepaalde gevallen bij de overdracht van een gebouw. Het gaat dus niet enkel over de verkoop van een gebouw, maar ook bij een schenking. Op dit moment is er nog geen attest nodig bij een erfenis. Hoe dan ook zal iedere gebouweigenaar en dus ook de verhuurder van een woning of een gebouw gebouwd voor 2001, tegen 2032 over een asbestattest moeten beschikken.

Hou er wel rekening mee dat indien je als verhuurder eerder al over een asbestattest zou beschikken, je wettelijk verplicht bent hiervan een kopie te overhandigen aan de huurder bij het aangaan van de huur of binnen een termijn van één maand na de datum vermeld op het asbestinventarisattest als dit afgeleverd werd tijdens een lopende huurperiode.. Zonder een asbestattest, kan de overdracht niet doorgaan. Vanaf 2032 moet je voor elk gebouw waar je eigenaar van bent over asbestattest beschikken, ook als je het gebouw niet verkoopt of schenkt. 

Wanneer je een expert inschakelt om een asbestinventaris te laten uitvoeren, vraag je je waarschijnlijk af hoe lang een asbestattest geldig is. Een asbestattest is 10 jaar geldig of tot er een recenter attest wordt opgesteld. Soms is de geldigheidstermijn korter, bijvoorbeeld wanneer de asbestdeskundige door omstandigheden tijdens het onderzoek niet het hele gebied heeft kunnen onderzoeken. 

Is een makelaar verplicht asbest te melden?

Zoals je hierboven al kon lezen, is het sinds 2022 verplicht om een asbestcertificaat te laten opstellen wanneer je je woning wilt verkopen als deze voor 2001 gebouwd werd. Zonder dit attest, mag je je woning niet verkopen. Het asbestattest wordt opgenomen in de notariële verkoopakte en je kan het steeds digitaal terugvinden in de Woningpas. Een makelaar mag en kan asbest dus niet verborgen houden. Zonder het attest is de overdracht van een woning niet wettelijk in orde. Hoe krijg je een asbestattest? Dat vertellen we je hieronder.

Wie maakt een asbestattest op en hoe verloopt een asbestinventarisatie?

Niet eender wie mag een asbestattest opmaken. Je moet een gecertificeerd asbestdeskundige inventarisatie (ADI) inschakelen om een asbestinventarisatie te laten opstellen en een asbestattest te verkrijgen. Hieronder vertellen we hoe je een asbestattest in orde kan laten brengen door een gecertificeerde asbestdeskundige.

Op de website van OVAM kan je bedrijven in jouw omgeving vinden die een asbestinventarisatie mogen uitvoeren. Hier vind je makkelijk een geschikte deskundige om een asbestinventarisatie te laten uitvoeren. Wanneer je een afspraak gemaakt hebt met een deskundige, zal die op bezoek komen en een inventaris opstellen. Dit is een niet destructieve asbestinventaris. In tegenstelling tot een destructieve asbestinventaris zullen er enkel beschrijvingen gemaakt worden van materialen die mogelijks een risico vormen bij het dagelijks gebruik van het gebouw, er zal niets kapot gemaakt worden om ingesloten asbest te zoeken. Als uit de inventaris blijkt dat er wel asbesthoudend materiaal aanwezig is, dan moet er een beheerplan opgesteld worden.

Asbest in openbare gebouwen

Wanneer je asbest vindt op openbaar domein, dan meld je dat aan de milieudienst van de gemeente. Ontdekt de expert een risicovolle asbesttoepassingen in het gebouw? Indien er verdacht materiaal opgemerkt wordt, zal er kleine beschadigingen worden gemaakt volgens de Europese richtlijnen zodat een monster kan worden onderzocht in erkende laboratoria. Er moet een klein stukje van het materiaal verwijderd worden om dit te onderzoeken. Hiervan wordt dan een laboanalyse gemaakt waarna je zeker weet of het materiaal al dan niet asbesthoudend is. 

Hoe krijg je het asbestattest uiteindelijk? Wanneer de expert alle gegevens heeft ingevoerd, zal hij/zij het asbestattest van OVAM aan jou bezorgen. Daarnaast kan je het attest ook digitaal raadplegen via de Woningpas, zo hoef je je geen zorgen te maken dat je de papieren versie kwijtraakt. De geldigheidstermijn van het asbestattest is 10 jaar of tot het moment dat er een recenter attest wordt opgesteld.

Hoeveel kost een asbestattest?

Wanneer een asbestdeskundige het onderzoek heeft uitgevoerd en het OVAM het attest officieel opgesteld heeft, kan je vakman dit attest aan je bezorgen. Voor dit attest moet je een retributie van 50 euro betalen. Als je het totale kostenplaatje wilt te weten komen, moet je echter vooral kijken naar de prijs die de asbestdeskundige aanrekent voor de asbestinventarisatie. Deze prijs kunnen ze zelf bepalen volgens de richtlijnen van het inspectieprotocol. Als je budget niet al te hoog is, kan je dus besparen door verschillende offertes op te vragen en deze te vergelijken.

Er zijn een aantal factoren die de kosten bepalen: de oppervlakte van het te inspecteren gebouw, de ouderdom en renovatiegraad (in oudere, weinig gerenoveerde gebouwen is de kans groter dat er verschillende asbestmaterialen aanwezig zijn), en het aantal monsternames en labo-analyses er moeten gebeuren. Gemiddeld zal de totaalprijs tussen de 395 en 850 euro liggen.

Conclusie

We sommen de belangrijkste informatie nog even voor je op: de gevaren van aanwezige asbest zijn niet te onderschatten. Je verwijdert het best zo snel mogelijk als de asbestvezels zich zouden kunnen verspreiden. Bij sommige toepassingen mag je dit zelf doen, bij andere toepassingen moet je de werken verplicht overlaten aan een expert.

Eens je over een asbestattest beschikt kan de verkoop van je woning vlekkeloos behandelt worden of kan deze geschenkt worden. De verplichting om een asbestattest te laten opstellen door een erkende asbestdeskundige loopt al vanaf 23 November 2022. Wil je meer informatie of zou je graag een vrijblijvende offerte ontvangen voor een asbestverwijdering in jouw woning? Neem dan gerust contact op met één van de betrouwbare asbestexperts op Trustup.be.