Ruwbouw: alles dat je moet weten over metselwerk

Is metselwerk ruwbouw? 

Je zou ruwbouw grofweg kunnen opdelen in vier fasen: de fundering, het opbouw- en metselwerk, voegwerk en gevelafwerking. Daarnaast worden ook nog bijvoorbeeld de riolering aangesloten en de dakwerken gestart. 

Het metselwerk maakt dus deel uit van de ruwbouwwerken. Het kan zowel een ondersteunende als esthetische functie hebben. Metselen is een techniek waarbij stenen of blokken gestapeld en samengevoegd worden om daarmee een enkele muur of een volledig bouwwerk te vervaardigen. Je vakman bij uitstek voor deze fase van de ruwbouw is een metser of metselaar. Deze vakspecialist speelt dus een cruciale rol in een ruwbouwproject. 

Een metser kan zoal instaan voor het neerleggen en verbinden van bouwmaterialen zoals bakstenen, tegels, betonblokken, cementblokken, glazen blokken en terracotta blokken. Hij gebruikt hiervoor mortel en andere substanties om ervoor te zorgen dat de bouwmaterialen een stevig en standvastig geheel vormen. Voor de meeste metselwerkzaamheden wordt een steiger gebruikt om op de juiste hoogte te kunnen metselen en voegen.

Wat moet er gebeuren voordat een metser kan beginnen?

Vooraleer de vakmannen starten met metselwerken wordt er stelwerk uitgevoerd. Stelwerk omvat het stellen van profielen en kozijnen. Op die manier staat alles op de juiste plek. Ook behoort tot stelwerk het stellen van geveldragers. Geveldragers zijn niet alleen nodig om gevels te verdelen in minder hoge gevelvlakken, maar ook om metselwerk boven grote openingen aan te brengen wanneer dit met standaard draagconstructies niet mogelijk is. 

Het metselwerk is mede bepalend voor het aanzicht van je ruwbouw en uiteindelijk ook voor je afgewerkte woning. Een metser kan aan de slag met verschillende metselverbanden. Op die manier kan je het uitzicht van je woning personaliseren. 

Wat is de functie van metselwerk? 

Metselwerk vormt een essentieel onderdeel van ruwbouw en heeft een aantal belangrijke functies. De functie van metselwerk kan soms verschillen. Zo kan het een ondersteunende maar ook een esthetische functie hebben. Welke functie van toepassing is, hangt af van het soort metselwerk. Meestal maakt een metser een onderscheid tussen schoon- en vuil metselen. Dit onderscheid wordt gemaakt op basis van de afwerking van het bouwwerk.

Als een muur nog afgewerkt moet worden met stuc- of timmerwerk dan spreekt men ook wel van vuil metselen. Hier hoeft de afwerking van het metselwerk niet mooi te zijn omdat er nog een laag bovenop het metselwerk wordt aangebracht. Na voltooiing van het bouwwerk wordt het metselwerk dus aan het oog onttrokken. Bij schoon metselwerk wordt het metselwerk dus wel grondig afgewerkt. 

Bij zichtbaar metselwerk gaat de metser aan de slag met de esthetische eisen die worden gesteld. Het esthetiek is erg belangrijk bij decoratief metselwerk of siermetselwerk. Hieronder valt bijvoorbeeld gevelwerk. Gevelmetselwerk vormt de huid van een gebouw. Het beschermt het bouwwerk tegen regenwater. Het is de meest duurzame gevelbekleding en blijft zijn functie gedurende eeuwen vervullen. 

Heb je vakmanschap nodig?

Voor zowel schoon- als vuil metselen is vakmanschap nodig. Dit komt omdat men meestal een muur niet meer in rechte lijnen opbouwt, maar omdat er meestal veel rondingen en hoekjes ingemetseld moeten worden. Daarnaast moet een metser rekening houden met isolatie en leidingen. Kortom, metselwerk vormt een essentieel onderdeel in je ruwbouwproject.

Ben je op zoek naar een professionele metser om je metselwerk in goede banen te leiden? Op TrustUp.be vind je gemakkelijk de ideale vakman bij jou in de buurt. Vergelijk foto’s van eerdere realisaties en lees recensies van vorige klanten. Je kan bovendien vlot een offerte aanvragen bij verschillende metsers.

Wat is sterker metselen of lijmen? 

Tegenwoordig kan je kiezen tussen de traditionele metseltechniek of het verlijmen. Dit geldt zowel voor binnenmuren als gevelstenen. Voor binnenmuren kan je cellenbeton, kalkzandsteen en snelbouwsten zowel verlijmen als dunmetselen. Het voordeel van verlijmen is hier dat na 24 uur de verlijmde muur de mechanische sterkte bereikt terwijl dit bij een gemetselde muur 28 dagen duurt.

Zowel verlijmen als dunmetselen zorgt voor een vlakker oppervlak waardoor je de muur dunner mag bepleisteren of eventueel rechtstreeks kan betegelen. Dankzij de dunnere voegen verminder je het risico op koudebruggen, vorstschade, uitbloeiingen en scheurvorming. Bovendien heb je minder last van bouwvocht en is het een properder werk. Voor het verlijmen of dunmetselen van gevelstenen creëer je een dunne voeg waardoor de baksteen beter tot zijn recht komt. Het lijkt alsof de stenen gewoon op elkaar gestapeld zijn en een mooi geheel vormen. 

Verlijmen

Verlijmen is een techniek waarbij de metser stenen met elkaar verbindt met een dunne laag lijmmortel. De aard van de lijmmortel ligt aan de basis van de hechtsterkte van de voeg. Verlijmen is 10 tot 15 procent duurder dan traditioneel metselwerk.

Je zou dit kunnen compenseren met het feit dat de plaatsing sneller kan gebeuren, maar let wel op: deze techniek is niet voor alle aannemers evident en foutjes vallen vaak sterker op dan bij traditioneel metselwerk. 

Dunmetselen

Dunmetselen gebeurt aan de hand van een speciaal ontwikkelde mortel die jouw metser met een kleiner truweel aanbrengt. Dit resulteert in voegen van 4 mm tot 7 mm. De samenstelling van de mortel maakt mogelijk dat het voldoende water bevat om een goede hechting en verharding te verzekeren. De mortelspecie is verkrijgbaar in verschillende kleuren.

Het resultaat bij dunmetselen en verlijmen is nagenoeg hetzelfde. Het verschil ligt onder meer in de technische karakteristieken van de mengsels en de manier van aanbrengen. 

Wat valt er allemaal onder ruwbouw?

Gedurende de ruwbouwfase gaan vakmannen zoals metsers aan de slag met de ruwe bouw van de woning. Onder ruwbouw valt zoal de fundering, het opbouw- en metselwerk, voegwerk en gevelafwerking. We spreken hier van vier fases. De ruwbouwwerken worden meestal vervolledigd met het dakwerk en de plaatsing van buitenschrijnwerk. Als de ruwbouwfase is voltooid, is je nieuwbouwwoning wind- en waterdicht.

De fundering die onder handen genomen wordt gedurende de ruwbouwfase verwijst eigenlijk naar de basis waarop je woning staat. Een degelijke fundering is dan ook essentieel voor het realiseren van een kwalitatieve woning. 

Opbouw- en metselwerken

Gedurende de tweede fase gaan de opbouw- en metselwerken van start. In deze fase worden de bouwblokken met mortel aan elkaar verbonden. 

Nadat de mortelspecie opgedroogd is, kan de derde fase van start gaan, namelijk de voegwerken. De voegen zijn zeer bepalend voor het uitzicht van het eindresultaat van het metselwerk. Bij het inspecteren van de gemetselde muren maakt de metser de voegen schoon en verwijdert hij of zij onzuiverheden. Vervolgens gaat de vakman aan de slag met voegmortel.

Vraag hierover ook meer advies zodat je meer inzicht krijgt in de verschillende voegtypes en dewelke het beste past bij jouw smaak en stijl. Uiteindelijk zal de metser de horizontale en verticale voegen bewerken. Een professionele metser zal ervoor zorgen dat de voegen helemaal dicht zijn. Op die manier dringt er geen vocht binnen. Ook kan hij de voegen nabevochtigen zodat je geen last krijgt van uitdroging. 

Gedurende de laatste fase van de ruwbouw gaat men aan de slag met gevelafwerking. Dit heeft zowel een esthetische als een isolerende functie. Er zijn verschillende soorten gevelafwerking mogelijk. Buiten de gewone bakstenen, kan je kan kiezen tussen een hout, crepi, metaal, pvc, steenstrips en gevelleien. Dit zijn voorbeelden van voorkomende gevelbekledingen. Er zijn echter nog heel wat alternatieven mogelijk. 

Hoeveel kost ruwbouw per m2?

De kostprijs van ruwbouw is niet eenduidig te bepalen en zeker niet wat deze voor jou specifiek zal bedragen. Hoeveel jij exact zal betalen, is afhankelijk van heel wat factoren. Zo spelen de gekozen materialen, de prijs van de aannemer en heel wat andere elementen een rol in de totale kostprijs van je ruwbouw. Toch bestaat er een referentiepunt om de kostprijs van nieuwbouw te staven: de prijs per vierkante meter. Dit is inclusief afwerking en dus niet enkel voor ruwbouw.

In de meeste gevallen gaat de gemiddelde kostprijs van 1.000 tot 1.300 euro per vierkante meter. Dit is de gemiddelde prijs voor een leefruimte. Die voor een onbewoonde ruimte zoals een kelder, garage en berging bedraagt ongeveer 500 euro per vierkante meter. 

Deze schatting is dus inclusief met afwerking. Om te weten wat de ruwbouw zelf kost, zal je rekening moeten houden met enkele verhoudingen. Verwacht dat ruwbouw ongeveer de helft van je budget inneemt ofwel ongeveer 500 tot 750 euro per vierkante meter.

Reken dus op minstens 50% van al je bouwkosten. Het grootste deel hiervan gaat naar metselwerk en neemt ongeveer één vijfde van de nieuwbouwkosten voor zijn rekening. Op de tweede plaats komen de dakwerken die goed zijn voor 10% van het totaalbudget. Daarnaast heb je ook nog de kosten voor onder andere grondwerken, riolering, gewapend beton en isolatie. De kostprijs kan nog stijgen wanneer je extra energiezuinig wil bouwen. Natuurlijk levert je dit op termijn wel voordelen en dus ook minder kosten.

Welke soorten baksteen kan je gebruik van maken? 

Er bestaan diverse soorten en formaten bakstenen waar je uit kan kiezen voor je project inzake ruwbouw. Op vlak van soorten bakstenen bestaan er zoal handvormstenen, gesmoorde stenen, gevelstenen en restauratie- of renovatiestenen. De handvormbaksteen is een baksteen die in een handvormbak worden gegoten.

Veel bedrijven hebben deze vorm van baksteencreatie geautomatiseerd. Er bestaan echter nog ondernemingen die de traditie verderzetten. Wil je een andere vorm of afwerking? Dan kan men een nieuwe vormbak voor jou in elkaar zetten om de steen te kunnen vervaardigen voor jouw project. Beschouw het als een baksteen op maat. 

De gesmoorde baksteen neemt bij extreme hitte een kleur aan. Dit noemt men ook wel een gesinterde baksteen. Om deze steen te maken, gaat de temperatuur van de ovens wel naar zo’n 1.125 graden Celsius. 

Gevelsteen

De gevelsteen is in se een gewone baksteen die verwerkt is in de gevel van een gebouw. Veel architecten hebben de voorkeur voor een meer unieke steen. Gevelstenen bepalen namelijk een groot deel van het uitzicht van je woning. 

De restauratie- of renovatiesteen komt eerder voor bij het opknappen van een speciaal bouwwerk waar er rekening moet gehouden worden met een aparte steensoort.

Bakstenen bestaan in verschillende soorten formaten. In de loop der eeuwen zijn er heel wat formaten ontwikkeld. De meest voorkomende maten van bakstenen zijn Module 50 van 188 x 88 x 48 mm, Module 65 van 188 x 88 x 63 mm, Waalformaat van 210 x 100 x 50 mm en Waaldikformaat van 210 x 100 x 65 mm. 

Een nieuwkomer is de baksteen van 240 x 65 x 40 mm, 240 x 90 x 40 of 510 x 100 x 40 mm. De bakstenen zijn van een langer formaat en winnen vandaag aan populariteit wegens de esthetische indruk. Deze stenen zijn ideaal om horizontale lijnen te benadrukken. Dit effect kan  een metser zelfs versterken door ze tegen elkaar te metselen. Op die manier vallen de kopvoegen weg en blijven er alleen horizontale lintvoegen over. Als je metselaar de voegen verdiept aanbrengt, ontstaat er een bijzonder schaduwspel. 

Hoe weet je welke soort baksteen het beste bij jouw huis past? 

Het kiezen van de juiste gevelsteen voor je woning is een belangrijke beslissing. De gevelsteen bepaalt immers het uitzicht van je woning. Je kan tegenwoordig kiezen uit wel honderden soorten gevelstenen die elk verschillen in kleur en textuur. 

De kleur van een baksteen hangt af van een aantal factoren. Zo wordt de tint van de baksteen bepaalt door de kleur van het gebakken kleimengsel en de kleur van op het oppervlak ingebakken zand of engobe (dunne kleilaag). Bovendien spelen de kleurnuances ten gevolge van het bakproces ook een rol. Met deze elementen gaan steenbakkers aan de slag. Dit resulteert in een uitgebreid kleurenaanbod van gevelstenen. De kleur van een baksteen die jij kiest, hangt natuurlijk af van jouw smaak en stijl. 

De mogelijkheden

Er zijn tal van mogelijkheden om een bepaalde stijl naar voren te laten komen. Zo kan een moderne woning strakker tonen door te opteren voor een eenkleurige, uniforme gevelsteen. Het kan echter ook stijlvol zijn om juist te kiezen voor een meer genuanceerde baksteen. Op die manier voeg je extra karakter toe aan je woning. Wil je graag een landelijke woning met een karaktervol uitzicht? Dan kan je kiezen voor een verouderde of getrommelde baksteen om de rustieke stijl te versterken. 

Een ander element wat bijdraagt aan het karakter van een baksteen is de textuur. Er bestaan een aantal soorten texturen voor bakstenen. Zo heb je de textuur handvorm, het bekendste en meest toegepaste gevelsteentype. Verder bestaat er de wasserstrich. Dit verwijst naar een bijzondere techniek waarvan de naam verwijst naar het gebruik van (verneveld) water. Deze baksteen is relatief glad en vertoont minder nerven.

Daarnaast kan je kiezen voor een verouderde baksteen. Deze steen wordt niet echt gerecupereerd. Het gaat namelijk om een nieuwe steen die verouderd oogt. De kwaliteit is dezelfde als met nieuwe bakstenen, maar ze lijken ouder. Als laatste voorbeeld is er de strengperssteen. Je kan deze gevelsteen herkennen aan de hoekige, rechte en gladde vorm. De klei wordt namelijk in een streng uit de machine geperst waarna het in de afmeting van een baksteen gesneden wordt.

Waarom metselwerk afdekken? 

Het afdichten van metselwerk is zeer belangrijk als je jouw metselwerk waterdicht wil maken en wil beschermen tegen doorslaand en optrekkend vocht. Door metselwerken goed af te dichten zorg je ervoor dat je ruwbouw in topconditie blijft en langer meegaat. 

Een goede bescherming tegen vocht is één van de belangrijkste voorwaarden voor een goede levensduur van de metselwerken. Met name kelders en andere ondergrondse metselwerken kunnen veel last hebben van vocht en water. Afdichting van ondergronds metselwerk is cruciaal. Concreet zullen niet alleen de naden en voegen, maar ook het metselwerk zelf moeten worden afgedicht. Buitenmetselwerk heeft het vaak zwaar te verduren. Een preventieve afdichting van bijvoorbeeld de dilatatievoegen kan veel problemen voorkomen. Ook kan een metser binnenmetselwerk afdichten wanneer er zich problemen voordoen.

Binnenmetselwerk omvat binnenmuren, voegen, naden, kieren en ander metselwerk. Specifieke afdichtingen kunnen natuurlijk ook. De metser kan zo plaatsen in de muur met waterleidingen, elektra-aansluitingen, dilatatievoegen, naden met vensterbanken of kozijnen en andere overgangen goed afdichten. Als laatste is er soms nood aan afdichtingen wegens specifieke noden of eisen. Hierbij kan je denken aan afdichtingen die niet alleen vloeistofdicht moeten zijn, maar ook bestand moeten zijn tegen chemicaliën. Ook wanneer er sprake is van een erg hoge belasting, grote temperatuurverschillen of dus grote hoeveelheden vocht. 

Zoals je ziet, zijn er verschillende situaties die vragen om een specifieke aanpak. Schakel daarom een specialist die beschikt over de benodigde kennis en ervaring en die gebruik maken van moderne apparatuur, grondstoffen en materialen. Vind op het platform van TrustUp.be jouw favoriete vakspecialist voor metselwerken inclusief afdichting. 

Is metselen waterdicht? 

Een baksteen is in principe zeer poreus van aard. Hierdoor kunnen niet alleen bij oude gebouwen, maar ook bij nieuwbouwprojecten vochtproblemen ontstaan. Een baksteen mag dan wel een erg duurzaam en sterk materiaal zijn, waterdicht is het niet. Via de poriën en kleine scheurtjes in de steen kan vocht gemakkelijk binnendringen. Door vochtproblemen kan je woning of pand beschadigingen oplopen. Ook de cementspecie die een metser tussen de bakstenen aanbrengt, verhelpt het probleem helaas niet. Zo’n dichtgemetselde muur kan zelfs het vocht opzuigen vanuit de bodem en het naar omhoog trekken. Niet enkel vocht trekt in de muren, maar ook vuil vindt vaak een weg tussen de bakstenen.

De structuur

In de structuur van het metselwerk en ook in die van de baksteen zelf, zitten duizenden kleine gaatjes. Als deze openingen blootgesteld worden aan wind en regen, zal vocht zich inwerken in het metselwerk. Na bepaalde tijd kan dit voor problemen zorgen. Zo kan het water dat in deze kleine gaatjes sijpelt, bij vriesweer uitzetten en barstjes veroorzaken in het metselwerk. Daarnaast kan het water zich een weg banen tot onder het dak. Indien jouw zolder niet goed verlucht is, kan het zijn dat de bepleistering of de verf blazen gaat vertonen of afbladdert. 

Je wil natuurlijk vermijden dat jouw nieuwe woning of nieuw bedrijfspand te maken krijgt met vochtproblemen. Gelukkig is het vandaag mogelijk je bakstenen muren waterafstotend te maken. Een populaire behandeling om je buitenmuren waterdicht te maken, is een zogenaamde gevelimpregnatie of hydrofuge. Bij deze techniek brengt de vakman een onzichtbaar impregneermiddel aan op je buitenmuur. Het middel dringt door in de bakstenen en creëert op die manier een barrière tegen water. Waterdruppels zullen dan naar beneden rollen en niet blijven hangen in de poriën en scheurtjes in de buitenmuur.

Daarnaast zal ook zand en ander vuil zich niet langer kunnen hechten aan de muur. Het vuil zal namelijk wegspoelen met het regenwater. Een andere manier om je gevel te beschermen tegen vocht is aan de hand van gevelbekleding. Er zijn verschillende gevelbekleding mogelijk. Je kan kiezen tussen hout, crepi, metaal, pvc, steeenstrips, gevelleien en andere gevelbekleding.

Wat gebeurt er in de ruwbouw? 

Ruwbouw omvat 4 fases: de fundering, het opbouw- en metselwerk, het voegwerk en de gevelafwerking. Bij de funderingsfase zorgt jouw vakman voor een degelijke fundering voor jouw woning. Je kan bijvoorbeeld kiezen voor een vloerplaat of funderingsplaat, een plaat in gewapend beton die onder de oppervlakte van de bouw wordt gelegd. Men spreekt hier van een dragende structuur. Een funderingsplaat kan zeker in moeilijke omstandigheden de woning voldoende ondersteuning geven. Je kan opteren om een kruipkelder onder de vloerplaat van de woning te laten construeren. 

Opbouw- en metselwerken

Gedurende de opbouw- en metselwerken worden de bouwblokken met mortel aan elkaar verbonden. Nadat de mortelspecie opgedroogd is, kunnen de voegen gevuld worden. Traditioneel metselwerk bestaat uit 75% baksteen en 25% voeg. Deze verhouding kan echter variëren bij verschillende methodes van metselen. Je kan het metselverband kiezen en op die manier het uitzicht van je woning personaliseren. 

Voegwerken

In de derde fase gaan de voegwerken van start. Het voegen zorgt ervoor dat er geen vocht binnendringt. Er zijn verschillende voegen mogelijk. Zo kan je kiezen tussen bepaalde kleuren en types. Wat betreft de kleur van de voegmortel hou je best rekening met de gevelsteen, de dakbedekking en de ramen. Lichte voegmortel geeft je bouwwerk een lichtere uitstraling en donkere mortel een donkerdere indruk.

Indien je opteert voor een voegmortel in dezelfde kleur als je bakstenen, dan creëer je een egaal uitzicht. Laat je zeker adviseren door een specialist vooraleer je een definitieve keuze maakt. Wat betreft het voegtype kan je zoal kiezen tussen een terugliggende voeg, een platvol gladde voeg, een schaduwvoeg, een verdiepte voeg of een geborstelde/gekamde voeg. Vraag ook hierover zeker advies aan je metser.

Als laatste fase van de ruwbouw is er de gevelafwerking. Hou niet alleen rekening met het esthetische aspect maar ook met het isolerende. Er zijn verschillende soorten gevelafwerking. Kies je voor houten gevelbekleding, dan geef je je woning een natuurlijke uitstraling. Het is echter wel intensief om te onderhouden. Met crepi heb je heel veel mogelijkheden. Het materiaal geeft je woning een nieuwe uitstraling en het isoleert uitstekend.

Metaal is een zeer stevig materiaal dat lang meegaat. Denk hierbij aan inox, aluminium en staal. Metaal creëert een moderne indruk. Daarnaast kan je opteren voor PVC, een betaalbaar materiaal dat goed te bewerken is. Het is duurzaam, makkelijk in onderhoud en geschikt voor isolatie. Steenstrips isoleren ook uitstekend en zorgen voor een unieke uitstraling. Als laatste voorbeeld kan je ook je gevel afwerken met gevelleien en die afstemmen op je dak. Zo maak je van jouw woning één geheel. Naast deze voorkomende gevelbekledingen zijn er nog heel wat alternatieven mogelijk. 

Hoe lang duurt een ruwbouw zetten?

Vooraleer de ruwbouw kan beginnen, dient er nog wat voorbereidingswerk te gebeuren. Het bouwbedrijf zal een toegang creëren voor voertuigen. De bouwvakkers duiden hoogtepeilen aan en zetten de hoeken uit. Daarna worden eventuele uitgravingen uitgevoerd waarna de bouwvakkers verhardingen en funderingen aanleggen. Dit proces neemt ongeveer drie weken in beslag voor huizen zonder kelder. Het zal langer duren indien je een huis laat bouwen met een kelder omdat hier wat meer werk aan te pas komt. 

Gedurende de ruwbouwfase leggen de vakmannen de vloerplaat om een degelijke fundering te garanderen. Vervolgens gaan de metsers aan de slag met het metselwerk voor de funderingen. Ze bouwen de binnen- en buitenmuren. Vervolgens brengen de vakmannen isolatie aan en plaatsen en bepleisteren ze gevelstenen. 

In het totaal duurt de ruwbouwfase meestal zo’n 12 weken. Als je huis groter en complexer is dan gemiddeld dan zal dit echter langer duren. Hou er bovendien rekening mee dat je tussen verschillende fases vaak rekening moet houden met wacht- en droogtijden.